YEREL YÖNETİMLER
YASA TASLAĞI
ÖNERİLER
ÇALIŞMA RAPORU
Av.Nilay Sermi Kökkılınç
- VI-
YEREL YÖNETİMLER ZABITA-NORMKADRO
5393 sayılı belediye kanunu 51.maddesinde zabıta görev ve yetkileri hakkında 3.fıkrada “ İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir ,belediye bu yönetmeliğe aykırı olmamak üzere ek düzenlemeler yapabilir “ denilmektedir.
5393 sayılı belediye kanunu 52.maddesinde zabıta görev ve yetkileri hakkında 1.fıkrada “ İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir ,belediye bu yönetmeliğe aykırı olmamak üzere ek düzenlemeler yapabilir “ denilmektedir.
Zabıtanın görev ve yetkileri sonuçta bir kolluk kuvveti olduğundan Kanaatimce kanunla düzenlenmelidir.Kabahatlar Kanunu geneldir. Kanunun uygulanmasına dair yönetmelikler de Belediye Meclislerince yapılmalıdır. Ancak ülke genelinde Belediyelerin , Büyükşehirlerin ve hatta bence zaman zaman kanunu aşan yönetmelikler yaparak kuvvetler ayrılığı ilkesine aykırılık yaratan Bakanlıklar bile bu konuda yetersiz olabilmektedir.
Çıkarılacak kanunda yönetmelik yapma konusunda uzman hukukçu, Üniversite veya Barolardan hizmet alımı yoluyla hukuk tekniğine uygun düzenlemeler yapılabilmesine izin vermek ve bu konuda doğabilecek yetersizliklere, mağduriyet yaratacak çelişkilere önlem almak gerekir. Belediye Birlikleri bile bu konuda yeni bir misyon üstlenebilir. Türkiye Belediyeler Birliği ilgili yönetmelikleri yapabilir. Belediye Meclisleri de kendi yönetim alanları için asıl yönetmeliğe aykırı olmamak üzere özel ilave yönetmelikler çıkarabilir.
Yasanın 49.maddesinde norm kadro ve personel istihdamı düzenlenmiştir. “Norm Kadro ilke ve standartları İçişleri Bakanlığı ,Devlet Personel Başkanlığı tarafından müştereken belirlenir .” denilmektedir. İdari vesayetin kalkmasına bağılı bir düzenleme getireceksek kanundaki İçişleri Bakanlığı yerine Türkiye Belediyeler Birliği diyebiliriz. Maddenin devamında Belediyelerin ve bağlı kuruluşların norm kadroları bu ilke ve standartlar çercevesinde belediye meclis kararı ile belirlenir “ denilmektedir.
Yine aynı madde içinde “ bu hükümlere göre çalıştırılacak personel için İçişleri Bakanlığı ünvanlar itibariyle kısıtlama getirebilir “ denilmektedir. Burada da unvan kısıtlamasına gidilecek bir düzenleme gerekiyorsa Türkiye Belediyeler Birliği İçişleri Bakanlığı yerine bu düzenlemeyi yapabilmelidir. Kanun maddesinin devamında , “ sözleşmeli personel sözleşmeleri İçişleri Bakanlığına gönderilir.“ fıkrası da artık “ Türkiye Belediyeler Birliğine gönderilir .” şeklinde olmalıdır.
49.madde çok uzun bir maddedir . Ancak bu madde içinde öyle bir hüküm vardır ki taşaron işçi çalıştırma nedenidir. Madde metninde “ belediyenin yıllık toplam personel giderleri gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin 213 sayılı VUK.na göre belirlenecek yeniden değerleme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın %30 nu aşamaz denilmektedir.Bu oran da belediye meclis kararı ile Türkiye Belediyeler Birliğinin izni ile ihtiyaca göre belirlenebilmelidir.
5393 sayılı belediye kanunundan önceki belediye yasası imkan verdiğinden geçmiş yıllarda belediyeler seçilmiş olmaları nedeniyle yoğun iş talepleri karşısında gereksiz kadrolarla personel alımına gidebilmekte ve bu personel giderleri belediyelere hizmet üretmeninin önüne geçecek ölçüde mali yük getirebilmekteydi. Buna yasa hükmüyle bir fren getirlmişse de bu kez de belediyeler ihtiyaçları ölçüsünde personel alamamının sıkıntısı içine girmiştir.Bu fren mekanizması kanaatimce Türkiye Belediyeler Birliği olmalıdır. Hizmet satın alma yoluyla da pek çok hizmetin 3.şahıslar eliyle yapılma imkanı vardır.
Sözkonusu maddede personel arasında bir eşitsizlik durumu da vardır. İkramiye ödentisi sadece memurlara tanınmıştır. Sözleşmeli personel ve İşçi için de öngörülmelidir.
Belediyeler mühendis ,mimar ,şehir plancısı ,hukuk müşaviri, avukat gibi ünvanlardaki ihtiyaçlarını da talepleri doğrultusunda derhal alabilmelidirler. Uygulamada bu konuda kısıtlılık hali vardır. Belediyeler gruplandırılmıştır. Buna göre dağıtılan kadro ünvanları yetersizdir. Kısmi zamanlı sözleşmeli personel için de kadro yokluğu halinde alınabileceği belirtilmektedir. Kadro olsa da olmasa da bunun takdiri belediye meclisinin olmalıdır. Kanunda “ gibi “ sözcüğü bana göre unutulmuştur. Bu yüzden kısmi zamanlı İstihdamda “ Avukat-mimar –mühendis-veteriner “ dışında unvan sayılmadığı için kanun maddesi ihtiyaca cevap vermemektedir. Hukuk Müşaviri tüm belediyelerde zorunlu olmalıdır.
Belediyeler mühendis ,mimar ,şehir plancısı ,hukuk müşaviri, avukat gibi ünvanlardaki ihtiyaçlarını da talepleri doğrultusunda derhal alabilmelidirler. Uygulamada bu konuda kısıtlılık hali vardır. Belediyeler gruplandırılmıştır. Buna göre dağıtılan kadro ünvanları yetersizdir. Kısmi zamanlı sözleşmeli personel için de kadro yokluğu halinde alınabileceği belirtilmektedir. Kadro olsa da olmasa da bunun takdiri belediye meclisinin olmalıdır. Kanunda “ gibi “ sözcüğü bana göre unutulmuştur. Bu yüzden kısmi zamanlı İstihdamda “ Avukat-mimar –mühendis-veteriner “ dışında unvan sayılmadığı için kanun maddesi ihtiyaca cevap vermemektedir. Hukuk Müşaviri tüm belediyelerde zorunlu olmalıdır.
